Publicatie

PROJECT 18 FACE

Zhang Shujian

27-03-21 > 16-05-21.

Het werk van Zhang Shujian (Hunan, China, 1987) laat zich niet makkelijk plaatsen. Een misvatting is om hem onder te brengen bij de uitgebreide stroming van “Chinees realisme” die wordt gekenmerkt door een nadruk op technische vaardigheden en geromantiseerde en nostalgische voorstellingen. Zhang Shujian probeert niet te behagen. Van zijn techniek en de focus op details gaat weliswaar een sterke aantrekkingskracht uit maar tegelijkertijd stoten zijn werken af. Er wordt niets mooier gemaakt maar er wordt ontleed. Fysieke menselijke kenmerken die we onmiddellijk herkennen maar waar we veelal aan voorbijgaan worden uitvergroot tot een grotesk en bizar beeld. Zijn portretten zijn daardoor op hetzelfde moment natuurlijk en onnatuurlijk. Tegenover een geïdealiseerde werkelijkheid en kunstmatig narratief, zoals dat ook alomtegenwoordig is op de huidige sociale media, toont Zhang Shujian ons een onderliggende en ongemakkelijke werkelijkheid. Een soort hedendaagse tegenhanger van Photoshop. 

In het werk van Zhang Shujian ontbreekt een duidelijk narratief of concrete ideologie. Zijn werk onttrekt zich daarmee aan hedendaagse thema’s van politiek of persoonlijke identiteit. Met zijn eigenzinnige blik raakt hij aan een meer algemene vraag naar wat ons als mens definieert en onderzoekt hij een onderliggende werkelijkheid die we niet zien of willen zien. Veelzeggend is zijn titel voor een groep portretten begonnen in 2015, Fellaheen, een begrip dat door Oswald Spengler werd gebruikt voor de onthechte massa’s die buitenstaanders zijn geworden binnen een beschaving die is losgeraakt van zijn oorspronkelijke culturele vitaliteit. Zhang Shujian portretteert de fellaheen (Fellaheen 6, 2016) van de moderne Chinese samenleving. In zijn meest recente werken waarin voor het eerst sprake is van groepsscenes, plaatst hij deze fellaheen in relatie tot elkaar en tot hun omgeving. Dit zijn geen beelden van het nieuwe China met zijn moderne megasteden en modieus geklede jongeren. A Break, 2021 bijvoorbeeld is meer een dorpsscene zoals je ze overal nog binnen diezelfde megasteden tegenkomt. De Fellaheen als een soort van moderne nomaden in de grote stad. In Ongoing Ceremony, 2021 zien we een traditionele processie, maar één die zich bijna mechanisch en troosteloos lijkt voort te slepen, onthecht van haar oorspronkelijke culturele voedingsbodem. Zonder daarover een oordeel te vellen geeft Zhang Shujian in zijn werk hiermee een genadeloze blik op het sociale weefsel van de hedendaagse materialistische Chinese samenleving.     

 

Melle Hendrikse

Den Haag, februari 2021         

 

Recensie in Den Haag Centraal, 8 April 2021
Review op Villa Repubblica
Review op Chmkoome’s blog
Review op Villa Next Door 2